برای ارسال یا دریافت ایمیل باید یک میل سرور داشته باشید. در این مقاله به بررسی میل سرور لینوکس و تشریح عملکرد SMTP ( Simple Mail Transfer Protocol ) و سایر پروتکل‌های مرتبط با ایمیل مانند پروتکل POP ( Post Office Protocol ) و IMAP (Internet Message Access Protocol) و ارتباط بین آنها خواهیم پرداخت.
SMTP نحوه ارسال ایمیل از یک هاست به هاست دیگر را تعریف می‌کند و همچنین مستقل از نوع سیستم است. به این معنی که فرستنده و گیرنده می‌توانند دارای سیستم عامل‌های متفاوت باشند. SMTP تنها مستلزم آن است که یک سرور قادر باشد یک متن را در قالب کد ASCII و به‌صورت مستقیم به سرور دیگر ارسال کند، که می‌توانید این کار را با اتصال به سرور از طریق port 25 که پورت استاندارد SMTP است، انجام دهید. امروزه بیشتر توزیع‌های لینوکس با دو نوع از متداول‌ترین سرورهای SMTP پیاده سازی می‌شوند که عبارتند از Sendmail و Postfix.
Sendmail یک میل سرور معروف و رایگان است، اما طراحی آن کمی پیچیده بوده و از امنیت پایین‌تری برخوردار است.
Postfix میل سرور را یک گام به جلو ارتقاء داده، و به‌هنگام توسعه امنیت بالاتری را مورد توجه قرار داده است.
سرویس ایمیل در هر mail server از سه جزء تشکیل شده است:
(Mail user agent (MUA: در این بخش که کاربر قادر به مشاهده و کار کردن با آن است در واقع امکان خواندن و نوشتن ایمیل را برای کاربر فراهم می‌کند مانند: Thunderbird و Microsoft Outlook.
(Mail transport agent (MTA: این بخش مسئولیت انتقال ایمیل از یک سایت به سایت دیگر را بر عهده دارد مانند: Sendmail و Postfix.
(Mail delivery agent (MDA: این بخش نیز وظیفه توزیع پیام‌های دریافتی را به میل باکس‌های postfix-maildrop و Procmail در دستگاه‌های لوکال بر عهده دارد.
در این مقاله، به آموزش میل سرور Postfix می‌پردازیم که امروزه در بین system adminها بسیار محبوب و رایج است. Postfix میل سرور پیش فرض در بیشتر توزیع‌های مدرن لینوکس است.
ابتدا نصب بودن آن را بر روی سیستم خود، و با دستور زیر بررسی کنید:
rpm -qa | grep postfix $ در صورتی که میل سرور Postfix بر روی سیستم شما نصب نباشد، می‌توانید از دستور زیر برای نصب آن بر روی توزیع‌های مبتنی بر Redhat استفاده کنید:
dnf -y install postfix $ سپس برای راه اندازی سرویس postfix و همچنین فعال کردن آن در هنگام راه اندازی سیستم، دستور زیر را وارد کنید:
systemctl start postfix $
systemctl enable postfix $در توزیع‌های مبتنی بر Debian مانند اوبونتو نیز می‌توانید با کمک دستور زیر، عملیات نصب را انجام دهید:
apt-get -y install postfix $در ادامه و در هنگام نصب، بایستی نوع تنظیمات میل سرور Postfix را انتخاب کنید. از میان چهار گزینه No configuration ،Internet site، Internet with smarthost ،Satellite system و Local only، گزینه No configuration را انتخاب کنید.
پس از نصب میل سرور Postfix، بایستی آن را کانفیگ کنید. می‌توانید بیشتر فایل‌های کانفیگ را در مسیر /etc/postfix/ پیدا کنید. همچنین می‌توانید تنظیمات اصلی مربوط به کانفیگ میل سرور Postfix را در فایل /etc/postfix/main.cf پیدا کنید. این فایل شامل گزینه‌های زیادی از جمله موارد زیر است:
می‌توانید از این گزینه برای تعیین نام هاست mail server استفاده کنید. این نام هاست اینترنتی است که Postfix ایمیل‌ها را بر روی آن دریافت می‌کند. hostname می‌تواند به‌صورت mail.example.com یا smtp.example.com باشد.
myhostname = mail.example.comاین گزینه دامنه متعلق به ایمیل است که برای سرویس دهی از آن استفاده خواهد شد، مانند example.com
و نحوه تنظیم و کد دستوری آن نیز بدین صورت است:
mydomain = example.comتمامی ایمیل‌های این mail server، با تنظیم این گزینه ارسال می‌شوند. می‌توانید تنظیمات آن را مانند مثال زیر به‌صورت mydomain$ انجام دهید.
myorigin = $mydomainمی‌توانید از هر مقدار دلخواه دیگری نیز برای این گزینه استفاده کنید، فقط باید از علامت $ قبل از عبارت mydomain$ استفاده کنید.
این گزینه دامنه‌هایی را که سرور Postfix برای ایمیل‌های ورودی از آنها استفاده می‌کند، لیست می‌کند. که مقادیر قابل استفاده در آن به‌صورت زیر خواهند بود:
mydestination = $myhostname, localhost.$mydomain, $mydomain, mail.$mydomain, www.$mydomainدو مدل تحویل، توسط میل سرور Postfix وجود دارد:
mail_spool_directory = /var/spool/mailاین گزینه به شما این امکان را می‌دهد که تعیین کنید کدام سرورها می‌توانند از طریق سرور Postfix ایمیل ارسال کنند. با تنظیم این گزینه باید آدرس‌های محلی همچون mail script های لوکال، تنها بر روی سرور شما دریافت شود. در غیر این صورت اسپمرها می‌توانند از mail server شما برای ارسال پیام‌های خود استفاده کرده و در نتیجه سبب قرار گرفتن سرور شما در لیست سیاه شوند و در نتیجه شما قادر نخواهید بود که بخش زیادی از ایمیل‌های خود را دریافت کنید.
این گزینه دارای کد دستوری زیر است:
mynetworks = ۱۲۷.۰.۰.۰/۸, ۱۹۲.۱۶۸.۱.۰/۲۴در این متغیر می‌توانید پیامی را که سرور پس از اتصال موفق و ارسال موفقیت آمیز ایمیل به مشتری، نمایش می‌دهد، تنظیم کنید. بهتر است ابن بنر را به‌صورتی تغییر دهید که هیچ سرنخی از سرور مورد استفاده شما نشان ندهد.
این گزینه نیز نسخه پروتکل IP مورد استفاده برای اتصال‌ها، به سرور را مشخص می‌کند.
inet_protocols = ipv4اگر فایل‌های تنظیم میل سرور Postfix را تغییر دهید، باید سرویس آن را مجدداً راه اندازی کنید:
systemctl reload postfix $در هنگام تایپ تنظیمات و کانفیگ، همواره احتمال اشتباه وجود دارد. در این خصوص می‌توانید با استفاده از دستور زیر خطاهای احتمالی را بررسی کنید:
postfix check $این ابزار به شما کمک می‌کند محل دقیق کد خطا را پیدا کنید و آن را برطرف کنید.
گاهی اوقات صف ایمیل، از کلی پیغام پر می‌شود. این امر به دلایل زیادی ممکن است رخ دهد، از جمله خرابی شبکه یا هر دلیلی که می‌تواند ارسال ایمیل‌ها را به تاخیر بیندازد. برای بررسی mail queue در میل سرور لینوکس خود از دستور زیر استفاده کنید:
mailq $این دستور صف ایمیل ها در Postfix را نمایش می‌دهد. اگر صف شما پر شده و پردازش پیغام‌ها تا چندین ساعت طول بکشد، باید صف ایمیل را خالی کنید.
postfix flush $حال بعد از اجرای این دستور اگر صف ایمیل‌های خود را بررسی کنید، باید خالی شده باشد.
پس از تنظیم صحیح میل سرور Postfix، باید آن را تست کنید. اولین قدم استفاده از یک کاربر لوکال ایمیل مانند mailx یا mail است. که برای mailx یک symlink است. ابتدا سعی کنید ایمیلی را برای شخص دیگری در همان سرور ارسال کنید، در صورت موفقیت آن را به یک سایت ریموت نیز ارسال کنید.
echo "This is message body" | mailx -s "This is Subject" -r "likegeeks<likegeeks@example.com>" -a /path/to/attachment someone@example.com $سپس سعی کنید ایمیلی را از یک سایت ریموت دریافت کنید. در صورت بروز هرگونه مشکل، logها را بررسی کنید. فایل‌های log در توزیع‌های مبتنی بر Redhat در مسیر /var/log/ maillog و در توزیع‌های مبتنی بر Debian در مسیر /var/log/mail.log یا در حالت کلی در مسیری که در تنظیمات rsyslogd تعریف شده است، قرار دارد.
توصیه می‌شود برای فهم دقیق‌تر درباره log ها و نحوه کانفیگ rsyslogd، مرجع Linux Syslog Server مطالعه کنید. اگر باز هم مشکل پابرجا بود، تنظیمات DNS و سوابق MX خود را با استفاده از دستورات شبکه Linux بررسی کنید.
یکی از راه‌های مبارزه با اسپم‌ها اسکن mail box توسط برخی از ابزارها و جستجوی الگوهای خاص مرتبط با اسپم است. یکی از بهترین راه‌حل‌ها برای این منظور نیز ابزار SpamAssassin است که یک ابزار متن باز است.
می‌توانید آن را به این صورت نصب کنید:
dnf -y install spamassassin $ سپس سرویس را اجرا کرده و آن را بعد از هر راه اندازی مجدد فعال کنید:
systemctl start spamassassin $
systemctl enable spamassassin $ پس از نصب، می‌توانید فایل تنظیمات و کانفیگ آن را به‌صورت زیر بررسی کنید:
/etc/mail/spamassassin/local.cf
ابزار SpamAssassin بر اساس نتیجه امتیازات مختلف اسکریپت‌ها، اسپم بودن یا نبودن یک ایمیل را مشخص می‌کند. اگر یک پیام امتیاز بالاتری داشته باشد، بدین معناست که احتمال اسپم بودن آن بیشتر است. در فایل تنظیمات، پارامتر required_hits ۵ نشان می‌دهد که در SpamAssassin، اگر نمره یا امتیاز یک ایمیل پنج یا بالاتر باشد، آن ایمیل به‌عنوان اسپم تلقی می‌شود. گزینه report_safe نیز می‌تواند دارای یکی از مقادیر ۰، ۱ یا ۲ باشد. در صورت داشتن مقدار ۰ به این معنی است که ایمیل مشخص شده به‌عنوان اسپم، به همان صورت ارسال شده و تنها هدر آن برای نمایش به‌صورت اسپم، تغییر کرده است. در صورت داشتن مقادیر ۱ یا ۲، SpamAssassin یک پیام جدید ایجاد می‌کند و آن پیام را به گیرنده می‌فرستد. مقدار ۱ به این معنی است که پیام spam با محتوای /rfc822 کدگذاری می‌شود، و چنانچه مقدار ۲ باشد، بدان معناست که پیام به‌صورت text/plain کدگذاری شده است.
حالت text/plain مطمئن‌تر است، چرا که برخی از ابزار‌های مدیریت و ارسال و دریافت ایمیل، پیام RFC822 را اجرا می‌کنند که می‌تواند کامپیوتر سرویس گیرنده را آلوده کند. اکنون باید آن را در Postfix ادغام کنیم. ساده‌ترین راه برای انجام این کار احتمالاً استفاده از procmail است.
حال باید یک فایل با آن نام ایجاد کنید:
/etc/procmailrc
سپس محتوای زیر را بدان اضافه کنید:
:۰ hbfw
| /usr/bin/spamcسپس با کد زیر فایل کانفیگ Postfix را که در مسیر /etc/postfix/main.cf قرار دارد را ویرایش و تغییر دهید:
mailbox_command
بدین صورت:
mailbox_command = /usr/bin/procmailو در پایان، سرویس‌های Postfix و SpamAssassin را مجدداً راه اندازی کنید:
systemctl restart postfix $ systemctl restart spamassassin $
البته SpamAssassin گاهی اوقات تشخص نمی‌دهد که پیام‌هایی که inbox را پر کرده است، همان اسپم‌ها هستند. خوشبختانه می‌توانید پیام‌ها را قبل از ورود به سرور Postfix با استفاده از Realtime Blackhole Lists (RBL) فیلتر کنید. این امر باعث کاهش بار mail server شما و تمیز ماندن آن خواهد شد.
فایل کانفیگ میل سرور Postfix را که در مسیر /etc/postfix/main.cf قرار دارد، باز کنید و گزینه smtpd_recipient_restriction را تغییر داده و گزینه‌های زیر را به این ترتیب بدان اضافه کنید:
strict_rfc821_envelopes = yes
relay_domains_reject_code = ۵۵۴
unknown_address_reject_code = ۵۵۴
unknown_client_reject_code = ۵۵۴
unknown_hostname_reject_code = ۵۵۴
unknown_local_recipient_reject_code = ۵۵۴
unknown_relay_recipient_reject_code = ۵۵۴
unverified_recipient_reject_code = ۵۵۴
=smtpd_recipient_restrictions
,reject_invalid_hostname
,reject_unknown_recipient_domain
,reject_unauth_pipelining
,permit_mynetworks
,permit_sasl_authenticated
,reject_unauth_destination
,reject_rbl_client dsn.rfc-ignorant.org
,reject_rbl_client dul.dnsbl.sorbs.net
,reject_rbl_client list.dsbl.org
,reject_rbl_client sbl-xbl.spamhaus.org
,reject_rbl_client bl.spamcop.net
,reject_rbl_client dnsbl.sorbs.net
permit سپس سرور postfix را مجدداً راه اندازی کنید:
systemctl restart postfix $
RBL های فوق از انواع متداول هستند. می‌توانید لیست‌های بیشتری را در اینترنت پیدا کرده و آنها را نیز امتحان کنید.
بهتر است ترافیک SMTP خود را با کمک TLS منتقل کنید، تا از آنها در مقابل حملات Man In The Middle (MITM) محافظت کنید. ابتدا باید گواهی و کلید مربوطه را با استفاده از دستور openssl ایجاد کنید:
openssl genrsa -des3 -out mail.key $
openssl req -new -key mail.key -out mail.csr $
cp mail.key mail.key.original $
openssl rsa -in mail.key.original -out mail_secure.key $
openssl x509 -req -days 365 -in mail_secure.csr -signkey mail_secure.key -out mail_secure.crt $
/cp mail_secure.crt /etc/postfix $
/cp mail_secure.key /etc/postfix $سپس گزینه زیر را به فایل کانفیگ Postfix در مسیر /etc/postfix/main.cf اضافه کنید:
smtpd_use_tls = yes
smtpd_tls_cert_file = /etc/postfix/mail_secure.crt
smtpd_tls_key_file = /etc/postfix/mail_secure.key
smtp_tls_security_level = mayو در پایان، سرویس postfix را مجدداً راه اندازی کنید:
systemctl restart postfix $
اکنون باید به‌هنگام اتصال به سرور، TLS را بر روی کلاینت خود انتخاب کنید. به دلیل تایید نشدن گواهینامه، اولین بار پس از تغییر تنظیمات، یک ایمیل هشدار برای شما ارسال خواهد شد.
Let’s Encrypt یک ارائه دهنده گواهی SSL رایگان است که به شما امکان می‌دهد ترافیک خود را رمزگذاری کنید. به جای استفاده از گواهینامه‌های خود امضا شده (self-signed) که سبب عدم اعتماد کاربران می‌شود، می‌توانید از این راه حل خوب استفاده کنید. ابتدا letsencrypt را نصب کنید:
yum install letsencrypt $
در صورتی که از توزیع‌های مبتنی بر Debian استفاده می‌کنید، می‌توانید از دستور زیر استفاده کنید:
apt-get install letsencrypt $
سپس letsencrypt را به این صورت اجرا کنید:
letsencrypt certonly --standalone -d yourdomain.com $شما باید دامنه واقعی خود را جایگزین yourdomain.com کنید. پس از تکمیل قسمت‌های مربوطه می‌بایست اطلاعات مربوط به نام ایمیل، دامنه mail server و لایسنس را به‌درستی وارد کنید.
گواهینامه‌ها در مسیر زیر قرار خواهند گرفت:
/etc/letsencrypt/live/yourdomain.com/
آخرین کاری که باید انجام دهید، تنظیم postfix برای استفاده از آن گواهی‌ها است، که می‌توانید از دستورات زیر برای این منظور استفاده کنید:
sudo postconf -e 'smtpd_tls_cert_file = /etc/letsencrypt/live/yourdomain.com/fullchain.pem'
sudo postconf -e 'smtpd_tls_key_file = /etc/letsencrypt/live/yourdomain.com/privkey.pem'جایگزینی yourdomain.com با دامنه واقعی خود را فراموش نکنید. و در نهایت، سرور postfix خود را مجدداً راه اندازی کنید:
systemctl restart postfix $
تا کنون دریافتیم که سرور SMTP چگونه ارسال و دریافت ایمیل را بدون مشکل انجام می‌دهد، اما شرایط زیر را همیشه در نظر بگیرید:
برای مدیریت این موارد، باید از پروتکل‌های دسترسی به ایمیل استفاده کنید. دو مورد از رایج‌ترین و محبوب‌ترین پروتکل‌های دسترسی به ایمیل، Post Office Protocol (POP) و Internet Message Access Protocol (IMAP) است.
ایده زیربنایی POP بسیار ساده است، یک میل سرور لینوکس همیشه آنلاین است و برای همه کاربران ایمیل‌ها را دریافت و ذخیره می‌کند. همه ایمیل‌های دریافت شده در سرور در نوبت قرار می‌گیرند تا زمانی که کاربر آنها را دریافت کند. هنگامی که یک کاربر می‌خواهد ایمیلی ارسال کند، سرویس ایمیل به‌طور معمول آن را از سرور مرکزی لینوکس توسط SMTP ارسال می‌کند.
توجه داشته باشید که سرور SMTP و سرور POP می‌توانند بدون هیچ مشکلی بر روی یک سیستم قرار داشته باشند. امروزه بیشتر سرورها به همین صورت عمل می‌کنند. در گذشته ویژگی‌هایی مانند نگه داشتن یک کپی از ایمیل کاربر در سرور وجود نداشت، که این موضوع منجر به توسعه IMAP شد.
با استفاده از IMAP، میل سرور لینوکس شما از سه حالت دسترسی، پشتیبانی خواهد کرد:
حالت آنلاین که شبیه به داشتن دسترسی مستقیم به فایل سیستم میل سرور لینوکس است.
حالت آفلاین که شبیه به عملکرد POP است، با این تفاوت که در آن کاربر به جزء زمانی که قصد دریافت یک ایمیل را دارد، به شبکه متصل نیست. در این حالت، سرور به‌طور معمول هیچ نسخه‌ای از ایمیل را در خود نگه نمی‌دارد.
حالت قطع که به کاربران اجازه می‌دهد نسخه cache شده از ایمیل‌های خود را داشته باشند، و سرور نیز یک کپی از ایمیل‌ها را حفظ می‌کند.
چندین حالت پیاده سازی مختلف برای IMAP و POP وجود دارد که محبوب‌ترین آنها سرور Dovecot است که هر دو پروتکل را ارائه می‌دهد. پروتکل‌های POP3، POP3S، IMAP و IMAPS به‌ترتیب روی پورت‌های ۱۱۰، ۹۹۵، ۱۴۳ و ۹۹۳ کار می‌کنند.
بیشتر توزیع‌های لینوکس به‌صورت پیش فرض با نصب Dovecot ارائه می شوند. با این وجود می توانید Dovecot را در توزیع های مبتنی بر Redhat به‌صورت زیر نصب کنید:
dnf -y install dovecot $در توزیع‌های مبتنی بر Debian نیز قابلیت‌های IMAP و POP3 در دو بسته جداگانه ارائه می‌شوند، که می‌توانید آنها را به‌صورت زیر نصب کنید:
apt-get -y install dovecot-imapd dovecot-pop3d $از شما خواسته می‌شود برای استفاده از IMAP و POP3 از طریق SSL/TLS، گواهینامه‌های خود امضاء شده (self-signed certificates) ایجاد کنید. گزینه “بله” را انتخاب کنید و در صورت درخواست نام هاست را وارد کنید.
سپس می‌توانید سرویس را اجرا کرده و پس از هر راه اندازی آن را به‌صورت زیر فعال کنید:
systemctl start dovecot $
systemctl enable dovecot $فایل اصلی کانفیگ Dovecot در مسیر زیر قرار دارد:
/etc/dovecot/dovecot.conf
در برخی از توزیع‌های لینوکس، فایل کانفیگ و مسیر آن به‌صورت زیر است:
/etc/dovecot/conf.d/
و از include directive برای قرار دادن دستورالعمل‌ها در فایل استفاده کنید. شما نیز از لیست پارامتر‌های زیر برای کانفیگ Dovecot استفاده کنید:
protocols: پروتکل‌هایی که قصد پشتیبانی آن را دارید.
protocols = imap pop3 lmtplmtp به معنی پروتکل انتقال ایمیل لوکال یا protocol local mail transfer است.
listen: آدرس‌های IPکه به آنها گوش می‌دهند.
listen = *, ::علامت * به معنی همه رابط‌های IPv4 و علامت :: به معنی همه رابط‌های IPv6 است.
userdb: پایگاه داده کاربران برای احراز هویت آنها.
userdb {
driver = pam
}passdb: پایگاه داده رمز عبور برای احراز هویت کاربران.
passdb {
driver = passwd
}mail_location: این ورودی در فایل /etc/dovecot/conf.d/10-mail.conf قرار دارد.
mail_location = mbox:~/mail:INBOX=/var/mail/%uDovecot همراه با گواهینامه‌های SSL عمومی و فایل‌های key مربوط به آن ارائه می‌شود. به این فایل نگاه کنید:
/etc/dovecot/conf.d/10-ssl.conf
ssl_cert = </etc/pki/dovecot/certs/dovecot.pem
ssl_key = </etc/pki/dovecot/private/dovecot.pemوقتی کاربری می‌خواهد به سرور dovecot متصل شود، هشداری دریافت خواهد کرد که گواهی‌ها تایید نشده اند. در صورت تمایل می‌توانید از مراجع معتبر صدور گواهینامه، اقدام به خرید کنید.
یا اگر از گواهی‌های Let’s Encrypt استفاده می‌کنید، می‌توانید مسیر آنها را وارد کنید:
ssl_cert = </etc/letsencrypt/live/yourdomain.com/fullchain.pem
ssl_key = </etc/letsencrypt/live/yourdomain.com/privkey.pemفراموش نکنید که با ایجاد قوانین iptables برای پورت‌های ۱۱۰، ۹۹۵، ۱۴۳، ۹۹۳ و ۲۵، پورت‌های سرور dovecot را در فایروال iptables باز کنید. سپس این قوانین را ذخیره کنید .
یا اگر از firewall استفاده می‌کنید، می‌توانید به‌صورت زیر عمل کنید:
firewall-cmd --permanent --add-port=110/tcp --add-port=995/tcp $
firewall-cmd --permanent --add-port=143/tcp --add-port=993/tcp $
firewall-cmd --reload $و مجدداً برای عیب‌یابی، فایل‌های log درمسیر‌های /var/log/messages، /var/log/maillog و /var/log/mail.log را بررسی کنید.
میل سرور لینوکس و میل سرور Postfix یکی از آسان‌ترین سرورها از لحاظ کاربرد هستند.
سینداد یعنی هدیه‌ی سیمرغ، یا فرزند سیمرغ؛ به عبارتی یعنی خود سیمرغ، با همه ی شگفتی هایش، اما جوانتر و سرزنده تر. و این چیزی است که ما سعی می کنیم در سینداد باشیم. از سال ۱۳۸۵ دانش مان را به صورت خدماتی در حوزه ی هاستینگ، شبکه و تولید نرم افزار در اختیار مشتریان مان قرار داده ایم و به این افتخار می کنیم که تک تک آنها تا به امروز همراه ما مانده اند. باور داریم که سینداد صرفاً یک شرکت نیست، بلکه نوعی باور است به ارائه ی شگفت انگیز از هر چیز.
